Każda manikiurzystka, pedikiurzystka, podolog, lekarz znają, a przynajmniej powinni znać zasady klasyfikacji instrumentów medycznych i narzędzi, które są przez nich używane podczas zabiegów.
Odpowiednie zaszeregowanie narzędzi pozwala na właściwe zastosowanie czyszczenia, dezynfekcji i sterylizacji.
W klinikach i szpitalach istnieją specjalistyczne sterylizatornie z ogromnymi urządzeniami jak autoklawy czy automatyczne myjnie i dezynfektory, a instrumentami medycznymi opiekują się tacy specjaliści jak technicy dezynfekcji i sterylizacji. W małych gabinetach kosmetycznych i podologicznych ze względu na ograniczony metraż każdy właściciel i specjalistka muszą umieć sobie poradzić z wymogami sanitarnymi kontrolowanymi przez Sanepid. Intencją autorów stojących za określonymi w rozporządzeniach przepisach jest nie przeniesienie chorób w szczególności zakaźnych z jednego na drugiego człowieka. W grę wchodzi przecież bezpieczeństwo i zdrowie klientów, pacjentów i samych specjalistów.
Istnieją trzy stopnie ryzyka zakażenia dla narzędzi, mające wpływ na bezpieczeństwo, zdrowie oraz ich dezynfekcję i sterylizację.
Są to instrumenty i narzędzia:
- niekrytyczne,
- semi-krytyczne,
- krytyczne.
Poniżej znajdują się rysunki odnoszące się do poszczególnych stopni ryzyka.
Kto i jak powinien klasyfikować swoje narzędzia?
Specjaliści wykonujący manikiur lub pedikiur kosmetyczny wielokrotnie używają bardzo ostrych cążek do skórek, cążek do obcinania paznokci, cążko-nożyczek, gilotyn do obcinania paznokci i tipsów, metalowych kopytek, frezów, sondy, radełka itp. Ich zadaniem jest wykonanie usługi dla klientów zdrowych, nie mających objawów chorobowych na skórze i paznokciach. Operowanie ww. narzędziami ogranicza się do odsuwania oskórka paznokcia (Cuticula), usuwania zrogowaciałego naskórka / skórek okołopaznokciowych, skracanie paznokci, matowienie paznokci, lub piłowanie pilnikiem lub frezem.
Zależnie od umiejętności specjalistki i precyzji wykonywanej czynności podczas danej usługi zależy klasyfikacja narzędzi używanych podczas zabiegu.
Manikiurzystka i pedikiurzystka może zakwalifikować narzędzia jako niekrytyczne lub semi-krytyczne.
Nośniki kapturków ściernych, uchwyt pióra frezarki, uchwyty do dłut lub ostrzy skalpela, szpatułka do żelu, gilotyna do tipsów, nożyczki do bandażu, metalowe przyrządy do nakładania ozdób na paznokcie, jeśli weszły w kontakt z nienaruszoną skórą lub nie naruszyły struktury paznokci powinny być sklasyfikowane jako niekrytyczne.
Nienaruszona skóra jest barierą dla większości mikroorganizmów, i dlatego sterylność narzędzi nie jest wymagana.
Narzędzia niekrytyczne w myśl „Wytyczne do dezynfekcji i sterylizacji w zakładach opieki zdrowotnej, 2008” nie muszą być poddane sterylizacji.
Po każdym zabiegu muszą być natychmiast oczyszczone, umyte i poddane dezynfekcji certyfikowanymi środkami do dezynfekcji narzędzi. Następnie należy zdezynfekowane narzędzia opłukać wodą i osuszyć. Czyszczenie i dezynfekcja może być przeprowadzona metodą kąpielową lub ultradźwiękową. Obie metody dezynfekcji mogą być stosowane niezależnie lub jedna i druga po kolei.
Do narzędzi, które naruszają ciągłość naskórka bądź strukturę naturalnej płytki paznokcia, albo zetknęły się z błoną śluzową należą:
cążki do skórek, cążki i nożyczki do obcinania paznokci, cążko-nożyczki, kopytka, sondy, frezy (wyłączając jednorazowe kapturki ścierne).
Wyżej wymienione narzędzia do manikiur i pedikiur powinny być sklasyfikowane jako narzędzia semi-krytyczne.
W tym przypadku muszą być one poddane wpierw dezynfekcji, po której następuje płukanie, kontrola narzędzi, osuszanie i sterylizacja.
Specjaliści podologii wykonują zabiegi zarówno na skórze i paznokciach stóp klientów zdrowych jak również na pacjentach z objawami różnych chorób. Mogą to być np. grzybica, brodawki HPV, paznokcie dystroficzne, wkręcające i wrastające paznokcie i wiele innych. Podczas bardzo zróżnicowanych zabiegów podolog używa specjalistycznych frezów, cążek, cęgów, cążko-nożyczek, kleszczy oraz metalowych pęset i sond.
Narzędzia podologiczne muszą być klasyfikowane według stopnia ryzyka zakażenia. Specjalista w zależności od metod postępowania na własną odpowiedzialność ocenia czy podczas wykonywania czynności nastąpił kontakt z błoną śluzową oraz czy naruszył ciągłość naskórka lub strukturę naturalnych paznokci.
Narzędzia podologa mogą być klasyfikowane jako niekrytyczne lub semi-krytyczne ale w wyjątkowych sytuacjach jako krytyczne.
O ile postępowanie z narzędziami niekrytycznymi zostało opisane wyżej to w przypadku narzędzi semi-krytycznych muszą być one poddane bardzo dokładnemu czyszczeniu i dezynfekcji wysokiego poziomu, polegającej na użyciu skutecznych, certyfikowanych środków w celu eliminacji wszystkich mikroorganizmów, a także sterylizacji.
Jako instrumenty krytyczne określa się te, które charakteryzuje wysokie ryzyko infekcji, jeśli zostaną one zanieczyszczone jakimkolwiek mikroorganizmem. Dlatego narzędzia, które podczas zabiegu naruszyły ciągłość jałowych tkanek albo układ krążenia muszą być sterylne żeby uniknąć przeniesienia choroby przez skażenie mikrobiologiczne.
Narzędzia krytyczne podlegają ścisłemu reżimowi podczas całego ciągu sterylizacyjnego. Sterylizacja w autoklawie klasy medycznej B jest dla krytycznych instrumentów medycznych i podologicznych obowiązkowa.
Narzędzia sterylizowane luzem (nie zapakowane w worki lub rękawy foliowo-papierowe) w autoklawie mogą być przechowywane w szufladzie mebli, w zamkniętym pojemniku lub np. na tabletach z przykrywką do 48 godzin.
Narzędzia sterylizowane w pakietach (zapakowane w workach lub w zgrzewanych rękawach) w autoklawie klasy B mogą być przechowywane w szufladzie mebli, w zamkniętym pojemniku lub np. na tabletach z przykrywką do 6 miesięcy.
Podsumowanie.
Odpowiedzialność za właściwe sklasyfikowanie narzędzi używanych podczas zabiegu spada na osobę wykonującą zabieg. Błędne klasyfikowanie narzędzi, później postępowanie z nimi, może mieć tragiczne skutki zarówno dla klientów, pacjentów i samych specjalistów. Może też być podstawą do egzekucji prawnych oraz odszkodowawczych wobec osoby odpowiedzialnej za klasyfikację instrumentów i narzędzi.
Dokładne czyszczenie narzędzi zabiegowych oraz dezynfekcja i sterylizacja jest konieczna we wszystkich działach kosmetyki, kosmetologii i podologii. Dla bezpieczeństwa i zdrowia klientów, pacjentów i personelu warto zainwestować w certyfikowane środki do dezynfekcji o szerokim spektrum działania, myjkę ultradźwiękową klasy medycznej i odpowiedni autoklaw. Przede wszystkim należy wygospodarować osobne pomieszczenie by móc w nim przeprowadzać ciąg dezynfekcyjny i sterylizacyjny w sposób właściwy i profesjonalny. Nie bez znaczenia jest wiedza na temat postępowania z narzędziami zabiegowymi wielokrotnego użytku, którą można zdobyć na specjalistycznych kursach albo na szkoleniach.
Warto być na bieżąco.
Artykuł powstał na bazie informacji podanych przez Polskie Stowarzyszenie Rozwoju Sterylizacji i Dezynfekcji Medycznej, ul. Broniewskiego 49/4. 01-716 Warszawa w materiałach PDF; Wytyczne do dezynfekcji i sterylizacji w zakładach opieki zdrowotnej, 2008 / Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities, 2008. Wykorzystano również informacji publikowanych przez firmę RUCK.
Dziękuję za przeczytanie tego artykułu
Marek Cyrulik – Lady’s Nails Cosmetics
www.ladys-nails.eu
